عرب نیا نقشه عبور از سختی های سینما راترسیم کرد
واکنش های سینماگران به سخنان عرب نیا
عرب نیا نقشه عبور از سختی های سینما راترسیم کرد
سخنان فریبرز عرب نیا در برنامه "هفت" تلنگری به جامعه سینمایی کشور بود تا با بیان شفاف تلخی های این هنر، ترسیمی دقیقی از مسیر پر پیچ و خم سینما در جاده اعتلای خود داشته باشد.
به گزارش خبرگزاری سینمای ایران، در این نکته شکی وجود ندارد که نقد و انتقاد، لازمه پیشرفت هر اثر هنری است اما اینکه نقد تا چه حد در چارچوب اصول و قواعد خاص خود بیان شده باشد و نگرش قلم و یا سخنان منتقد تا چه مقدار بر مسیر اعتدال راه پیموده باشد مساله ای است که نه تنها یک منتقد که حتی مخاطبان یک نقد را بر میزان دقت و صحت آن نقد مطمئن می سازند. اینچنین است که گاهی شاهد هستیم یک نقد سالم تا چه حد می تواند در پیشبرد اهداف کلان موشوع مورد نقد قرار گرفته موثر باشد و از آن سو یک نقد که بیشتر به کج روی شباهت داشته تا التزام به قواعد ساختاری و نظام مند نقد تا چه حد باعث تخریب دستاوردهای موضوع نقد قرار گرفته شده است.
سخنان عرب نیا در طی سه هفته گذشته و صحبت های او در برنامه "هفت" واکنش های متفاوتی را در بین اهالی سینما به همراه داشت. فارغ از جنبه های احساسی برخی از واکنش ها جامعه سینمایی با همراهیی خوب و دلگرمی به نوعی سمبلیک بر حقانیت گفته های عرب نیا صحه گذاشتند. هرچند مشکلات بازتاب داده شده در بدنه سینمای کشور که در سخنان عرب نیا عنوان شد دردهای مبتلابه هنر سینما در کشور ما طی دو دهه اخیر بود اما اینکه یک بازیگر شناخته شده با صداقت و صراحت به جمیع آنها اشاره داشته باشد و کلیت سینما آن گفته ها را با تمام تلخی ها بپذیرد می تواند نشان دهنده روزهای خوبی در آینده سینمای کشور باشد. در ادامه نظر سینماگران و منتقدانی که درباره آن گفته ها واکنش نشان داده بودند را به صورت مشروح از خاطر شما می گذرانیم. 
رییسیان: جیرانی تحمل نقد را ندارد
کارگردان "چهل سالگی" با اشاره به این که برنامه سینمایی "هفت" در طی دو، سه هفته گذشته به صورتی کاملا آشکار از بلندگوی یک سری جریانات سینما سخن می گفت بیان کرد: مدتی است کاملا جهت دار شده و اصلا خوب نیست یک برنامه تخصصی که باید موضع بی طرفی داشته باشد انقدر صریح جانبداری کند. مشکل از تلویزیون است چون باید دید نظارت براین برنامه بر چه اساس است که فریدون جیرانی همه را نقد می کند اما اینقدر علنی تحمل نقد هیچکس را ندارد.
وی در پایان ادامه می افزاید: این برنامه باید شورای سردبیری مستقلی داشته باشد این اتاق فکری که پشت این برنامه است همه از مخالفان سینما و گروه فکری خاصی هستند. این قالب یک برنامه مستقل نیست. استقلال یک برنامه تلویزیونی روی آنتن مشخص می شود. اینکه برنامه قرار است جهت تقویت سینما به شکل درست باشد یا جهت نقد مخرب با حرف و سخن نیست برنامه وقتی روی آنتن می رود خود گویای همه چیز است.
رویین تن: حرف های شجاعانه عرب نیا قابل تجلیل است همچنین علی رویین تن کارگردان سینما با اشاره به اینکه احساس می کنم هرکس که وارد هر برنامه ای می شود در حد و اندازه ادب و شخصیت خودش حرف می زند می گوید: اگر به حرف های عرب نیا با یک ذهن باز نگاه کنیم می توانیم شخصیت مثبت او را در صحبت هایش ببینیم. ممکن است هر کس انتقاد و تحلیلی از ذهن خودش داشته باشد حرف های ابوالفضل عرب نیا برای یک سری ستوده بود و برای یک سری از افراد هم قابل هضم نبود این افراد همان آدم های پر زد و بندی هستند که در این حوزه ها فعالیت می کنند اما این بدان معنا نیست که همه تهیه کنندگان را زیر سوال ببریم.
وی می افزاید: این که برنامه هفت شرایط و جایگاهی برای عرب نیا درست کرد تا حرف خودش و دیگر عوامل ساخت و تولید فیلم های سینمایی و تلویزیونی را بزند قابل تقدیر است . به نظر من عرب نیا توانست با شجاعت کاملی که در اختیار دیگران نیست این مشکل را در برنامه ای که مختص به سینمای ایران است و بینندگان زیادی دارد بیان کند. عرب نیا بعد از سال ها به تلویزیون و برنامه هفت آمد تا نشان بدهد بازیگری که با تحصیلات عالیه وارد سینما می شود دانشی از حرفه بازیگری کسب کرده که افرادی که با پول وارد سینما می شوند آن را ندارند چرا که بازیگری حرفه ای است که نیاز به تجربه و تحصیلات علیه دارد. امیدوارم که مسئولان این شرایط را برای دیگر بازیگران تهیه کنندگان و کارگردانان سینما فراهم کنند تا آنها نیز بتوانند حرف های خودشان را به گوش مردم و به خصوص مسئولان برسانند تا بدانند با این مسائل می توانند از ابتدا برخورد کنند.
معصومی: سینمای ایران هنوز نیاموخته که نقد موجب ارتقایش می شود
اما خسرو معصومی با تاکید بر این که حرف های عرب نیا در برنامه هفت تنها انتقادهای یک هنرمند به آسیب های موجود در سینمای کشور بود بیان کرد: سینمای ایران هنوز نیاموخته که نقد موجب ارتقایش می شود. هر هنرمندی که صاحب دغدغه باشد و قلبش به جز خودش برای هنر این سرزمین بتپد دارای ارزش است. حرف های عرب نیا نیز بیان دغدغه ها و دلواپسی های شخصی او نسبت به خانواده سینما بود و اینکه چرا چنین سیل واکنش های متفاوتی را با خود به همراه داشته جای تعجب فراوانی دارد.
وی می افزاید: در حالی که پیشتر از اینها در برنامه ها و مناسبت های مختلف انتقادهای به مراتب تندتری از آسیب های موجود در بدنه سینمای کشور صورت گرفته بود و به هیچ وجه چنین واکنش های تند و متناقضی را از سوی هیچ یک از سینماگران شاهد نبودیم. با این حساب نمی دانم بگویم آن بحث های پیشین نقد نبوده و یا اینکه هنرمندان مطالبی را انتقاد می دانند که زبانش با لحن عرف و دوپهلوی همیشگی فاصله دارد و صریح و بی لهجه به بیان واقعیت ها می پردازد.
کارگردان فیلم "باد در علفزار می پیچد" مساله بی توجهی برخی از تهیه کنندگان به تولید فیلم های سینمایی با محتوای فرهنگی و هنری خاص سینما و توجه صرف به گیشه و جیب مخاطب را مساله ای تازه نمی داند و تصریح می کند: نزدیک به یک دهه است که آرام آرام شاهد حرکت سینمای تعقل محور به سمت سینمای گیشه پسند بودیم و به همان میزان رشد انتقادها بیشتر و بیشتر شد، اما چرا وقتی عرب نیا در یک برنامه سینمایی به این روند انتقاد می کند تنها جبهه گیری شروع می شود.
وی ادامه می دهد: من به عرب نیا به عنوان یک بازیگر سینما و یک هنرمند احترام می گذارم و هیچ رفاقت خاص و آنچنانی بین ما نیست که بخواهم به مدافع بی چون و چرای او بدل شوم اما آنهایی که من را می شناسند می دانند که من همیشه طرفدار حق بوده ام و همیشه در گفته هایم به برخی از آسیب های سینما انتقاد کرده ام، چرا که اعتقاد دارم رشد هر بستر هنری به نقد و بازتاب آسیب های آن و تلاش برای بهبود شرایطش بستگی دارد.
معصومی در پایان خاطرنشان می کند: هیچ کجای جهان چنین ادعایی وجود ندارد که آنها صاحبان سینمایی بدون نقص هستند و اینکه ما هم اعلام می کنیم سینمای کشورمان در برخی نقاط دارای آسیب است نباید برخی از دوستان هنرمند را تا حدی به هیجان وادارد که بیانیه بدهند و ترش رو شوند، ما همه اعضای یک خانواده ایم و برای حرکت و پیشرفت به چنین نقدها و بحث هایی احتیاج داریم.
هاشمی: برخورد با تهیه کنندگان طماع وظیفه خانه سینماست
سید ضیاء هاشمی هم در واکنش به صحبت های عرب نیا در برنامه هفت می گوید: تهیه کنندگانی هستند که پول می گیرند و وظیفه خانه سینما است که با چنین تهیه کنندگانی برخورد جدی بکند. با صحبت های عرب نیا مخالفتی ندارم رفتار و متانت ابوالفضل قابل تجلیل است این فرصت را باید برای همه فراهم کنند نه برای یک شخص تا همه بتوانند حرفهای خود را بزنند . مطلبی که عرب نیا بیان کرد در سال های گذشته یکی از بندهای آئیین نامه خانه سینما بود. سال های گذشته هم آقای رشیدی درباره این موضوع اعتراضی داشتند اما به جایی نرسیدند و با آئیین نامه خانه سینما روبرو شدند و به اعتراض خود پایان داد.
وی می افزاید: اگر فیلمی با حضور بازیگران مبتدی به تایید خانه سینما برسد مشکلی در ساخت آن فیلم وجود ندارد. اما در رابطه با ما تهیه کنندگان که آقای عرب نیا سخن گفت آقای عرب نیای عزیز از مطالبی که درسایت های مختلف خوانده اند سوء برداشت کرده اند . در برنامه هفت خود آقای جیرانی که مخالف برنامه های تهیه کنندگان است نظرات آقای عرب نیا را تایید نکرد. تهیه کنندگانی هستند که پول می گیرند و باید با آنها برخورد جدی شود اما در اینجا نکته ای وجود دارد که در بعضی از مواقع خود تهیه کنندگان هستند که این حرکت ناشایست را انجام می دهند. کسانی که این کار را انجام می دهند تهیه کننده حرفه ای نیستند و وظیفه خانه سینما است که با چنین تهیه کنندگانی برخورد جدی بکند.
تهیه کننده فیلم زمهریر در پایان تصریح می کند: فردی که عرب نیا در خصوص پول گرفتن بیشتر بر آن تمرکز داشت کاملا آشنا است . آن شخص از صنف بازیگران است و هیچ ارتباطی با صنف تهیه کنندگان ندارد . آن شخص محترم است و جایگاه خوبی در عرصه بازیگری دارد . بخش زیادی از مباحث بیان شده در برنامه هفت را قبول دارم . اما تا این ساعت تخلفی گزارش نشده است . ما با موارد این چنینی برخورد جدی خواهیم کرد اما بیشتراین مسائل درصنف بازیگران رخ می دهد و این صنف و آقای عرب نیا به فکر صنف خودشان باشند و تلاش کنند نا این مسائل در این صنف به وجود نیاید.
الماسی: حرف های عرب نیا دردهای 25 ساله سینمای ایران است یک بازیگر سینما نیز با اشاره به اینکه گفته های عرب نیا در برنامه هفت حرف های جدیدی نبود که تا این حد مخالفان را به هیجان وادارد تاکید می کند: گفته های این بازیگر دردهای 25 ساله سینمای ایران است که یک ربع قرن در سینما وجود داشته است. بازیگرانی که به نسل من تعلق دارند طی 25 سال گذشته این گفته ها را بیان کرده بودند که با رجوع به معاونت مطبوعاتی ارشاد و رصد کردن مجله های گزارش فیلم، فیلم، دنیای تصویر ،کیهان و ... می توان به صحت این ادعا دست یافت. اینکه ما تمام این سال ها سرگرم این گفته ها بودیم یک بحث است و اینکه بار دیگر شاهد تکرار این گفته ها هستیم بحث مجزایی است.
جهانگیر الماسی می افزاید: اگر می خواهیم با شنیدن این گفته ها یک ربع قرن دیگر در آینده هم صرفا سرگرم باشیم پس با این حساب نه برنامه هفت و نه نظایر آن نمی توانند موفق باشند اما اگر تلاش هایی برای بهبود آسیب های مطرح شده صورت گیرد که باید انجام شود آن زمان است که می توانیم اذعان کنیم عرب نیا با بازگویی مشکلات جاری در سینما به جریان سازی در این هنر دست زده است.
الماسی با اشاره به اینکه مساله دستمزد بحثی قابل تامل است یادآور می شود: بازیگران نسل ما در مواجهه با دغدغه هایشان با سینما وقتی به مساله دستمزد می رسیدند آن را جزو دغدغه های چندم خود قرار می دهند اما امروز تا بازیگر مساله مالی خود را حل نکند اصلا درباره محتوای فیلم هیچ گفت و گویی انجام نمی دهند، اگر بازگو کردن این مشکلات به مذاق عده ای خوش نمی آید پی باید پذیرفت که این آسیب ها هنوز هم وجود دارند و مخل اعتلای سینمای کشور هستند.
بازیگر فیلم "پشت پرده مه" با اشاره به اینکه من هم عرب نیا و هم حامد بهداد را دوست دارم تصریح می کند: اینکه طی سه جلسه یک و نیم ساعته به عرب نیا وقت داده می شود که حرف های خود را بزند باید به حامد بهداد هم حداقل یک نیم ساعت زمان داده می شد تا به نقدها پاسخ دهد. اینکه جوانان سینما را برای پرمخاطب شدن یک برنامه به جان هم بیاندازیم سیاست درستی در وادی هنر نیست اما می دانم که عرب نیا قصد توهین به کسی نداشت و برای روشن شدن این مساله بهتر بود به منتقدان زمانی برای دفاع داده می شد.
وی در پایان می گوید: در دنیای هنر فاصله هنرمند پیشرو با کسی که از این جهان فاصله گرفته است تنها یک گام است و اینکه تلاش کنیم تا همگی پیشرو باشیم به اقتدار سینما می انجامد. عرب نیا هدفش پیشرو کردن تمام نیروهای سینما بود و نقدهای صورت گرفته به این دلیل است که گفته هایش سلیقه ای برداشت شده و امیدوارم جوانان و هنرمندان کمی فروتنانه آسیب ها را بپذیرند و برای تلاشش قدم بردارند.
سجادی حسینی: مخالفت های سینماگران با عرب نیا سلیقه ای است بازتاب سخنان عرب نیا مختص سینماگران باتجربه و کارنامه دار نبود و در این میان جوانان عرصه هنر سینما نیز با دیدگاه های خود به سخنان عرب نیا واکنش نشان دادند.
کاوه سجادی حسینی، سینماگر جوان اما خوش ذوق سینمای ایران با بیان اینکه مخالفت های صورت گرفته با حرف های عرب نیا در برنامه هفت سلیقه ای است می گوید: هنوز نتوانسته ایم با نقدها و مشکلات سینما منطقی برخورد کنیم و به سلیقه های شخصی متکی هستیم. صحبت های عرب نیا در برنامه هفت بحث هایی محکم، منطقی و صحیح بود. برنامه هفت از مدیوم تلویزیون با مختصات خاص خودش پخش می شود و وقتی با آن نظارت ها حرف هایی بیان می شود که تا این حد سینما و سینماگران را به واکنش وا می دارد باید اعتراف کرد که حرف های او، بحث هایی جریان ساز بوده است.
وی در ادامه می افزاید: وقتی به محتوای مخالفت های صورت گرفته با بحث های عرب نیا در بدنه سینما مواجه می شویم متوجه می شویم که اساس اختلاف ها بر اساس تفاوت در سلیقه های شخصی است در حالی که سینما یک اتفاق جمعی است و نمی توان با دیدگاه های شخصی به نقد آسیب های آن پرداخت.
کارگردان فیلم "روزی که می آید" با تاکید بر اینکه گفته های عرب نیا از منظر شخصی او به کلیت سینما مطرح شده است تاکید می کند: درست است که فاعل گفته ها یک نفر بوده اما دغدغه او جمیع بازیگران و تهیه کنندگان سینما را در بر می گرفت و با این اساس با مقایسه گفته های او با اوضاع سینما می توانیم به حقانیت گفته های او رای بدهیم. درست است که از خیل تهیه کنندگان تعداد انگشت شماری هستند که تنها به پول فکر می کنند و به ماهیت هنر در یک اثر سینمایی کوچکترین وقعی نمی نهند اما همان عده معدود نیز اگر دیدگاهشان مورد نقد قرار نگیرد و اصلاح نشوند بی شک در جریان سینمای ایران تاثر منفی ای باقی خواهند گذاشت.
سجادی حسینی در پایان می گوید: بی شک با پیگیری های گفته های عرب نیا در سینما و تلاش برای برطرف کردن آنها می توانیم شاهد رشد شاخص های کیفی سینما و حرکت صعودی این هنر – صنعت در کشورمان باشیم. اقتصاد سینما صرفا با اتکا به گیشه تامین نمی شود و باید با تولید آثار کیفی و شفاف سازی بین مخاطب با دنیای سینما برای آشتی مخاطب با گیشه سینما تلاش های همه جانبه ای را انجام دهیم.
دانش: مسوولان و سینماگران از عرب نیا حمایت کنند در جمیع گفته ها سخنان منتقدان نیز قابل تامل بود. سیداحمد دانش با اشاره به این مهم که طی سه باری که فریبرز عرب نیا در برنامه هفت صحبت کرده است جدا از اینکه بررسی کنیم کدام صحبت وی درست و کدام غلط است می گوید: این مسئله که فردی برای اولین بار جرات می کند از طرف یک گروه که کمتر حضور داشته به برنامه ای بیاید و انتقاداتش را مطرح کند خیلی ارزشمند است. عرب نیا یک تنه وارد این عرصه شده است و حالا هم مسوولان و هم بدنه سینما که به نوعی از این معضلات زخم خورده اند باید از عرب نیا حمایت کنند. از واکنش های صورت گرفته به این صحبت ها مشخص است که کسانی بدون منطق وی را به انتقاد گرفته اند تا فضای آنارشیسم به هم نخورد.
این منتقد سینما با اشاره به این افراد که با هر اتفاق خوب یا بد صدایشان در می آید ادامه می دهد: این افراد به شیوه های مختلف بایکوت کردن و یا برخورد اعتراض خود را اعلام می کنند. عرب نیا همچون مختار در برابر این افرادی که وی را به باد انتقاد گرفته اند ایستاده است که اگر حمایت نشود این جریانات به کار خود ادامه می دهند.
وی با بیان اینکه ممکن است برخی حرف های عرب نیا مورد تایید نباشد خاطر نشان می کند: چون این فرد تنها کسی است که حاضر شده شجاعانه خیلی از حرف هایی را بزند که حرف بسیاری از اهالی سینما است که تا به حال جرات بیان آن را نداشته اند. یک سری حرف ها سرنخ است باید این ها را ادامه داد تا صحبت ها فراموش نشود و نتیجه ای داشته باشد.
دانش با انتقاد از کم توجهی برخی سیاستمداران نسبت به سینما می افزاید: برای سیاستمداران سینما یک مسئله دست چندم است در حالی که فرزندان این سیاستمداران با دیدن فیلم های سینمایی بزرگ شده و شخصیتشان شکل می گیرد. در چند سال اخیر مجلس به طور جدی وارد سینما نشده و آن گونه که باید به این حوزه نپرداخته است.
وی با اشاره به گروهی که عرب نیا از آن ها نام می برد می گوید: گروهی که عرب نیا از آن ها نام می برد هم کارگردانی و هم بازیگری را زیر سوال برده اند و هر چه به منفعتشان باشد انجام می دهند.
دانش در مورد سرنخ های موجود در صحبت های عرب نیا اظهار می دارد: وقتی در بحث بازیگری از افرادی پول دریافت می شود تا بدون مهارت های لازم وارد این عرصه شوند بدون آنکه کمکی به سینما شود و شان بازیگری را از بین می برند زیرا افرادی به خاطر قیافه به بازیگری می پردازند که بازیگری حرفه ای نمی دانند. جالب است که افرادی که این کار را می کنند به طرق علمی و غیر علمی آن گونه کار خود را توجیه می کنند که دیگران قانع می شوند. باید شرایطی برای ورود بازیگر به سینما وجود داشته باشد. فردی مانند ایرج قادری باید به خاطر وارد کردن بازیگری مانند محمدرضا گلزار به عرصه سینما پاسخ گو باشد که چرا بعد از این همه سابقه بازیگری را به این عرصه وارد کرده که با گرفتن دستمزد 5 بازیگر حرفه ای به مدت 5 دقیقه در فیلمی بازی می کند.
دانش در پایان خاطر نشان می کند: در صورت ادامه این جریانات در سینما و به خصوص بازیگری سینما به سمت نابودی توسط خود سینماگران می رود.
فاضلی: اظهارات عرب نیا خردمندانه است نه توهین آمیز غلام عباس فاضلی نیز با تاکید بر این امر که مدت زیادی بود که از یک بازیگر تا این حد در یک برنامه حرف سنجیده نشنیده بودم البته این موضوع که حرف های عرب نیا خردمندانه بوده است به معنای توهین به بازیگران دیگران نیست می گوید: وقتی حرف درستی زده می شود ممکن است سوژه های مختلفی داشته باشد که مورد پسند و یا انتقادآمیز باشد و برخی را ناراحت کند. طبیعی است ممکن است خیلی از اهالی سینما برنجند. می توانیم در برابر این صحبت ها چند رویه پیش بگیریم به عنوان مثال این صحبت ها را به عنوان صحبت هایی که از زبان یک بازیگر باتجربه بیان شده قاب گرفته و در ویترین قرار دهیم و یا به این حرف ها انتقاد کنیم و در مقابلش موضع بگیریم.
فاضلی با بیان اینکه بهتر است به جای به وجود آوردن حواشی مثبت و منفی و یا ایستادن در برابر این حرف ها، جامعه سینمایی ایران تلاش کنند از این حرف ها استفاده درست انجام دهند، می افزاید: ممکن است عده ای ناراحت شوند که چرا این حرف ها از طرف یک مقام و یا یک فرد زعیم بیان نشده است در حالی که حرف درست را می توان از زبان هرکسی شنید. هر چند نباید از خاطر دور داشت که حرف های عرب نیا مختصات گسترده ای را مورد هدف قرار داده بود. بخش هایی که مربوط به بازیگری و تعریف از بازیگر بود به تبع تخصص ایشان بحث های تخصصی تری بود اما در بخش صحبت با مدیران در مورد رفتار، فرم مدیریت و شیوه حمایت یک مدیر نوعی پیشنهاد بود که ممکن است خیلی برنتابند که از زبان عرب نیا به آن ها پیشنهاد شود که چگونه عمل کنند اما این از تجربه ای می آید که خوب است.
وی می افزاید: درباره روابطی که درون سینمای ایران است و جایگاه سینمای ایران باید انتقاداتی مطرح می شد در ضمن بخشی که مربوط به مدیریت بود مربوط به این سال ها نیست و مدیریتی 30 ساله را نقد می کند. اگر عرب نیا حرفی را مطرح می کند در مقام افرادی مانند عسگرپور یا سجادپور این حرف ها مطرح نمی شود بلکه از یک ساختار مدیریتی صحبت می کند. فکر نمی کنم در حوزه سینما منظور حرف ها تهیه کننده یا شرکت فیلمسازی خاصی باشد بلکه منظور نظام سینمایی است که شکل گرفته است.
به گفته وی عرب نیا باید حمایت شود که این حمایت به شکل در ویترین گذاشتن و قاب گرفتن حرف ها زودگذر خواهد بود و تاثیری نخواهد داشت. همه دست اندرکاران سینما از مدیران تا تهیه کنندگان و بازیگران و ... باید در مورد این حرف ها فکر کنند و از تجربه ایشان به شکل عملی استفاده کنند.
فاضلی در پایان تصریح می کند: این حس وجود دارد که در صورت عملی شدن صحبت ها ممکن است مقاومت شود زیرا یک نوع مقاومت درونی در این مورد وجود دارد. این قضاوت تاریخ است که مشخص می کند جامعه آن زمان در مورد حرف های هنرمندی که مشروح صحبت کرد ایستادگی کردند و صحبت ها را دفع کردند و یا از صحبت ها استفاده شده است.
انتهای پیام// خ