نقدفیلم

 

 نگاهی به سریال «زمین انسان ها»

با کمی چاشنی عشق

داستان سریال «زمین انسان ها» اگرچه حول محور مسایل پزشکی می گذرد اما فرصت  

مناسبی  را فراهم آورده تا از این طریق بار دیگر شاهد بخشی از روابط انسانی باشیم؛ر 

وابطی که می توان گفت در دنیای امروز به شکل فاحشی رنگ باخته است. ابوالحسن داوودی  

کارگردان خوش ذوق و سلیقه ای است که موضوعات اجتماعی برایش از درجه اهمیت بالایی  

برخوردار است همچنان که این نگاه اجتماعی در فیلم های سینمایی مثل «نان،عشق و موتور 

1000»،«زادبوم»،«تقاطع» و«مردبارانی» وی به خوبی رخ می نماید و از این جهت زاویه دید  

متفاوتی را برای بیننده به نمایش می گذارد.داوودی این بار نیز هوشمندانه به سراغ یکی از شغل  

های پرحاشیه یعنی پزشکی رفته است که معمولا حرف و حدیث های بسیاری درباره آن گفته  

می شود؛قسمتی از این حرف و حدیث ها درواقع مربوط به واقعیت حرفه پزشکی و بازخورد آن  

در جامعه است که در این سریال سعی شده تا تصویر صحیحی از آن ارائه شود.تکنیک و  

عاطفهماجرای اصلی این گونه داستان ها معمولا برمبنای چند شخصیت اصلی شکل می گیرد  

که قرار است در هر قسمت بخشی از ماجراهای زندگی خود را بروز دهند؛دکترشایگان(صدرالدین  

شجره)،دکتر زندی(امیرمحمدزند)،دکترشریف(علیرضاحسینی)،کیمیا(عسل بدیعی)،فاطمه(لیلی 

 تقوی)و... از شخصیت های اصلی داستان هستند که بر مجموعه ای از داستان های کوچک  

دیگرسایه می افکنند وشاخه های فرعی ایجاد می کنند؛شاخه هایی که بر مشکلات خانوادگی  

و اجتماعی استوار است. علاوه بر دقت به موارد اجتماعی،باید تاکید بیشتری بر شخصیت پردازی  

صورت می گرفت چرا که هر یک از افراد این سریال می توانند نمادی از رفتارهای انسان های  

جامعه باشند.تاثیر اعمال و رفتار شخصیت ها آن طور که باید و شاید بر بیننده آشکار نیست و  

دلیل  اصلی آن نیز به بکارگیری اغراق آمیز حس و عاطفه برمی گردد که کمی از شور و هیجان  

حرفه ای مثل پزشکی و داستان هایی که ممکن است در حاشیه آن به وجود بیاید،کاسته  

است؛البته این شکل از روایت،روندی رایج در سریال های ایرانی است که اثرگذاری با شیوه عشق 

 و عاطفه را در اولویت قرار می دهند و این سریال نیز از این قاعده مستثنی نیست.نکته مهم در  

طرح این مساله نگاهی نو به روایت است که با تکنیک های کارگردانی همراه می شود؛اگر  

کارگردان بخواهد از همان شیوه های همیشگی برای انتقال معانی استفاده نماید،تاثری را در  

مخاطب برنمی انگیزد که بر اساس آن شاهد نوعی تحول در بیان روایت باشیم. بنیان روایت به  

واقع در بستر اجتماع رخ می دهد و بنابراین واقعی بودن قصه ها یا حداقل نزدیک شدن به واقعیت  

نکته ای است که نویسنده و کارگردان باید بر روی آن متمرکز شوند؛ البته باید در نظر داشت  

امکاناتی که برای ساخت یک سریال تهیه می شود می تواند تمام این نکات مذکور مثل همان  

تکنیک های برتر و تغییر شیوه روایت را در خود داشته باشد،از این رو نمی توان به اصطلاح همه  

تقصیرها را بر گردن کارگردان انداخت چون به هر حال داوودی کارگردان کم تجربه ای نیست که  

کفایت و لیاقت کاری خود را در آثار پیشین به درستی نشان داده است و حتی حضور او به عنوان  

یک کارگدان سینمایی که قواعد کار را می شناسد در تلویزیون اتفاقا غنیمت است. عشق هم در  

داستانک های این سریال به عنوان تکه ای از همان عاطفه انسانی ظاهر شده است تا شاید  

بخش عمده ای از ذهن بیننده را دربرگیرد؛عشق فرهاد به فرشته،عشق کیمیا به سعید،عشق  

فاطمه به پسرش و حتی در میان داستانک ها عشق یک زن به شوهرش که استاد ادبیات  

است.شاید بتوان از عنصرعشق به عنوان یکی از عوامل کاربردی در این سریال نام برد که درواقع  

پیوندی برای تحکیم روابط انسانی است و کیمیایی گمشده در دنیای امروز که گویی آرام آرام رو به 

 فراموشی می رود؛کمی چاشنی عشق به هر حال برای پرداختن به این داستان ها لازم بود که  

تلخی ماجرا بیش از حد ممکن جلوه نکند.داستان سریال که در واقع بر نقطه مهمی مثل پزشکی  

و  بیمارستان دست گذاشته است باید با شگفتی بیشتری همراه باشد تا بیننده را به پی گیری  

ادامه ماجرا بکشاند؛با این که تمام داستان ها به نوعی تکرار شده اند اما اینجاست که تکنیک به  

کمک روایت می آید تا شکل منسجمی به یک اثر تصویری ببخشد. یکی از ترفندهایی که کارگردان 

 در خلق آن موفق بوده است استفاده از موقعیت کمدی است که با بازی بازیگرانی مثل سینا  

رازانی در نقش کرم و همچنین حضور امید روحانی به عنوان یکی از پزشکان این مجموعه، تا حد  

زیادی از بار غم و تلخی ماجراها کاسته است؛از آنجا که روحانی هم پزشک است و هم منتقد  

سینما،به طور حتم با ایفای نقش خود می تواند از اندوه موجود در بیان برخی از قصه ها بکاهد.  

در یک نگاه کلی بازیگرانی که برای این سریال انتخاب شده اند از جمله هنرمندانی هستند که  

نقش های مختلفی در کارنامه کاری شان ثبت شده است. اگرچه این سریال در مقایسه با سریال 

 های خارجی که حول محور موضوعات پزشکان ساخته شده اند کمی ضعیف عمل کرده است  

ولی  به هر حال توجه سازنده اثر به وضعیت اجتماعی در کنار مساله پزشکی خود حائز اهمیت  

است که شاید از این پس و با ساخت این سریال شاهد پرداخت جزئیات بیشتری در قصه های  

سریال های دیگر باشیم.